Akne ve Diyet İlişkisi

Aknesi olan hastaların en çok merak ettiği konulardan bir tanesi nasıl beslenmeliyim, hangi gıdalar akne şikayetimi arttırır olmaktadır. Şimdiye kadar yapılmış olan çalışmalarda gıdalar ile akne arasında kesin bir ilişki kanıtlanamamıştır. Bunun nedenlerinden bir tanesi kanıt düzeyi A ve kesin ilişkiyi kanıtlayacak özellikteki çalışmalar çift-kör (hastanın ve doktorun ne yenildiğini bilmediği), karşılaştırmalı olmalıdır. Bu tarz bir çalışmayı gıdalarla yapmak oldukça zor olduğundan yapılamamıştır. Bununla birlikte bazı gıdalar akneyi arttırma açısından şüpheli gibi görünmektedir. Bazı gıdaların ise yüksek miktarda tüketilmesi faydalı olabilir, akne tedavisine yardımcı bile olabilmektedir. Bu yazıda bunlardan bahsedeceğim.

Tıp literatüründe akneyi arttırıcı etkisinin üzerinde durulan besinler

• Süt ve süt ürünleri
• Glisemik endeksi yüksek olan gıdalar
• Whey protein (süt proteini)

Süt ve süt ürünleri

2005 yılında 47000 kadının katıldığı bir anket çalışmasında diyette süt miktarının özellikle de light süt miktarının yüksek olmasının sivilce sıklığı ile ilişkili olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Benzer bulgular takip eden birkaç farklı çalışmada da gösterilmiştir. Endüstriyel inek sütünde bulunan anabolik steroidlerin ve diprogesteron gibi testesteron öncülü moleküllerin akne oluşumunu hormonal mekanizmalar ve kandaki insülin benzeri büyüme faktör (IGF-I) düzeyini etkileyerek arttırması olasıdır. Light ya da yağsız süt daha yüksek miktarda IGF-I ve daha düşük miktarda akneyi azaltan östrojen düzeyine sahip olması da bunu desteklemektedir.

Whey proteinleri (Süt proteini)

Süt proteini kas kitlesini arttırmak için kullanılan oral desteklerde bulunmaktadır. Whey proteinlerinde bulunan büyüme faktörleri insülin düzeyini arttırır, akneyi arttırması olasıdır.

Glisemik endeksi yüksek besinler

Glisemik endeksi yüksek olan gıdalar akut ya da kronik insülin yüksekliğine sebep olurlar. Bu durum IGF-I artışına sebep olur. IGF-I yüksekliği foliküllerin çoğalmasına ve aknede artışa sebebiyet verebilir. Yapılan bir çalışmada düşük glisemik endeksli diyete geçişin akne tedavisine olumlu etkisi gösterilmiştir.
Glisemik endeksi yüksek olan gıdalar pizza, makarna, beyaz şeker, beyaz ekmek, unlu mamüller, mısır gevreği, yulaf sütü, kola, gazoz, meyve sularıdır.

Yeterli kanıt bulunmayan dikkat edilebilecek gıdalar

• Alkol
• Çay
• Kahve
• Çikolata
• Tuz

Kontrolsüz Gıda Alımı ve Obezite

Modern hayat tarzında sık karşılaşılan sedanter yaşam beraberinde yüksek glisemik beslenmeyi getirerek akneye katkıda bulunabilir. Uzun saatler boyunca bilgisayar başında çalışmak, video oyunları oynamak, televizyon izlemek yüksek kalorili gıda alımını arttırmaktadır. Bazen bu yaşam tarzına yüksek vücut kitle endeksi de eşlik edebilir. İnsülin direncinin yüksek olduğu obezite de akne ile ilişkili görünmektedir.

Akne oluşumunu azaltan tedaviye destek olan besinler nelerdir?

Düzenli balık yenilen, taze meyve ve sebze miktarının yüksek olduğu diyet akneyi azaltmaktadır. Papua Yeni Gine’de mısır gevreği ve sütün diyette yer almadığı yıllarda halkta akne görülmezken Batı tarzı beslenmenin artması akne sıklığının artmasına sebep olmuştur. Akne hastalarının yaşıtlarına göre daha fazla abur cubur yediği ve daha az balık tükettiği görülmüştür. Balığın olumlu etkisi içindeki yüksek EPA konsantrasyonuna bağlı olabilir. Akdeniz tarzı diyetin akne tedavisine olumlu etkisi gösterilmiştir.

Kaynaklar

1-Fiedler F, Stangl GI, Fiedler E, Taube KM. Acne and nutrition: a systematic review. Acta Derm Venereol 2017; 97: 7– 9.
2-Thiboutot DM, Strauss JS. Diet and acne revisited. Arch Dermatol 2002; 138: 1591– 1592.
3-Melnik BC. Acne and diet. Der Hautarzt 2013; 64: 252, 4-8, 60-2.
4-Bowe WP, Joshi SS, Shalita AR. Diet and acne. J Am Acad Dermatol 2010; 63: 124– 141.
5-Ismail NH, Manaf ZA, Azizan NZ. High glycemic load diet, milk and ice cream consumption are related to acne vulgaris in Malaysian young adults: a case control study. BMC Dermatol 2012
6-Claudel JP, Auffret N, Leccia MT, Poli F, Dréno B. Acne and nutrition: hypotheses, myths and facts, J Eur Acad Dermatol Venereol 2018 Oct;32(10):1631-1637. doi: 10.1111/jdv.14998. Epub 2018 May 7.