Akne Tedavisi

Akne nedir? Nasıl tedavi edilir?

Akne, en sık ergenlik döneminde ortaya çıkmakla beraber hayatın nerdeyse her döneminde başlayabilir. Her yaşta akne çıkması normal değildir ve bazen altta yatan hormonsal bozukluklar açısından hastanın incelenmesi gerekir. Ergenlik döneminde ise neredeyse herkeste az ya da çok büyümeye eşlik edebilir. En çok yüzde, omuzlarda, sırt ve göğüsteağrılı, kızarık ve sert kabarıklıklar şeklinde gözükür. 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre dünyada tüm hastalıklar arasında en sık görülen sekizinci hastalık aknedir. Akne ve sivilce terimleri genellikle eşanlamlı olarak kullanılır. Akne kişiyi hem fiziksel hem de ruhsal olarak etkileyebilir, özgüven düşüklüğüne yol açabilir.

Akne nasıl oluşur?

Hormonların etkisiyle derideki yağ bezlerinin daha yoğun yağ salgılaması, derideki kanalların yağla tıkanması akne oluşumunda önemlidir. Bu durum sonucunda Propionibacterium acnes adlı bakterinin hastalık yapıcı türlerinin artmasına ve bu bölgelerde iltihap gelişmesine sebep olur.

Aknenin farklı çeşitleri var mıdır?

Ergenlikte sıklıkla gördüğümüz akne ‘akne vulgaris’tir. Vulgar kelimesi basit ve sıradan anlamına gelmektedir. Bu kelime bir hastalığın en yaygın halini tanımlamakta kullanılan bir sözcüktür. Akne vulgaris dışında akne kozmetiklere bağlı, sürtünmeye ve kapalı kalmaya bağlı, ilaçlara bağlı formlar gibi birçok alt tip ile karşımıza çıkar. Örneğin COVID-19 pandemisinde sık karşılaştığımız maske alanlarında görülen ‘maskne’ sürtünmeye bağlı bir akne türüdür. Koltuk altı ve kasıklarda olan akneye ‘hidradenitis suppurativa’ denir. B12 vitamini, steroid gibi bazı ilaçlar ilaç aknesi yapabilir.

Akne kendiliğinden geçer mi?

Ergenlik dönemi sonrasında özellikle hafif akne kendiliğinden iyileşebilir. Orta şiddetli ve şiddetli akne genellikle tedaviye ihtiyaç duyar. Şiddetli aknenin tedavisiz iyileşmesi oldukça zordur, eğer zaman içinde gerilese bile iz bırakarak iyileşebilir. Oluşan küçük skarlar zaman içerisinde eklenerek artabilir. Skarlar tedavi edilmezse hayat boyu kalacaktır. Yüz bölgesindeki kalıcı izler kozmetik sorunlara neden olabilir. Bu nedenle akneyi doğal kabul etmek yerine erken tedaviye başlanması ve skarların en baştan önlenmeye çalışılması çok önemlidir.

Akneyi kim tedavi eder?

Akne tedavisi dermatologlar tarafından yürütülür. Kronik bir hastalık olması nedeniyle tedavi süreci ortalama birkaç ayı bazen ise birkaç yılı bulur. Tedavi, medikal tedavinin yanı sıra uygun nemlendiricileri ve temizleyicileri içerir. Topikal (kremler, sürme tedaviler) tedaviler arasında retinoid çeşitleri, benzoil peroksit, antibiyotikler ve azelaik asit yer alır. Sistemik tedavide ise antibiyotikler, sistemik retinoidler ve hormonal tedavi kullanılabilir. Akne tedavisi kişiye özel olarak planlanır ve her akne hastası özel olarak değerlendirilir, duruma en uygun tedavi belirlenir.

Akne için kullanılan ilaç tedavileri güvenilir midir?

Akne tedavilerinde kullanılan sistemik antibiyotikler ve izotretinoin gibi ilaçlar orta ve şiddetli aknede kullanılır. Hastalar tedavi öncesi uygun tedavi açısından değerlendirilirler, mevcut hastalıkları, kullanmakta olduğu ilaçlar, yaşları, hormonal durumları gibi bir çok etken tedavi öncesi değerlendirilir. Sistemik tedavi kullanan akne hastaları mutlaka uzman bir dermatolog tarafından takip edilmelidir. Genellikle başlangıçta ve takiplerde hastalar çeşitli kan tetkikleri ve olası yan etkilerin sorgulanması ile takip edilirler. Uzun yıllardır kullanılan bu ilaçlar uygun durumlarda ve dermatolog eşliğinde kullanılmalıdır. Birçok hastada hastalığın tamamen geçmesi ve tekrarlamaması için kullanılmaları gerektiğinde kullanmamak da hastalığın uzamasına ve ilerlemesine sebep olabilir. Özellikle şiddetli aknede alternatif olarak önerilen fiziksel tedaviler ve uygulamalar genellikle geçici çözümler sunarlar.

Akne skarları nasıl tedavi edilir?

Akne izleri genellikle yüzde çukur şeklinde kalıcı izler bırakır. Tedavisi kolay değildir ancak mümkündür. Subsizyon, lazer, PRP, mezoterapi, dermapen ve kimyasal peeling gibi çeşitli seçenekler tedavide öne çıkmaktadır. Aknede iz tedavi uygulamaları da bireyselleştirilmiş tedavilerdir. Hasta klinisyen tarafından değerlendirildikten sonra en uygun tedavi seçenekleri ve bu tedavilerde karşılaşılacak durumlar hakkında hastalar bilgilendirilir. Genellikle uygulamaların birkaç seans uygulanması gerekir. Hastaların eş zamanlı olarak topikal krem önerilerine ve güneşten korunmaya dikkat etmeleri gerekir. Ancak, kalıcı izlerin tamamen düzelmesi her zaman mümkün olmayabilir.