Akne (Sivilce) Nedir? Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Akne Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Akne, en sık ergenlik döneminde görülür; ancak hayatın hemen her döneminde başlayabilir. Özellikle ergenlikte hormonal değişikliklerle birlikte neredeyse herkeste az ya da çok ortaya çıkar. Buna karşılık, erişkin dönemde başlayan sivilceler normal kabul edilmez ve altta yatan hormonal bozukluklar açısından değerlendirme gerekebilir.

Genellikle yüzde, omuzlarda, sırt ve göğüs bölgesinde kızarık, ağrılı ve sert kabarıklıklar şeklinde belirir. 2020 yılında yapılan bir araştırma, aknenin tüm hastalıklar arasında dünya genelinde sekizinci sırada yer aldığını göstermektedir. Günlük hayatta “sivilce” ve “akne” terimleri çoğunlukla birbirinin yerine kullanılır.

Bu durum sadece cilt sağlığını değil, bireyin psikolojisini ve özgüvenini de etkileyebilir.

Akne Nasıl Oluşur?

Akne oluşumunda hormonların etkisi büyüktür. Yağ bezlerinin fazla çalışması, gözeneklerin yağ ile tıkanmasına yol açar. Bu ortamda Propionibacterium acnes adlı bakterinin hastalık yapıcı türleri çoğalır ve iltihap oluşur.

Aknenin Farklı Türleri Var mıdır?

En sık karşılaşılan formu, ergenlik döneminde ortaya çıkan akne vulgaristir. “Vulgar” kelimesi, tıpta bir hastalığın yaygın ve sıradan tipini tanımlamak için kullanılır. Ancak tek tip akne yoktur. Kozmetik ürünlere, sürtünmeye, uzun süre kapalı kalan bölgelere ya da ilaçlara bağlı farklı akne türleri gelişebilir.

Örneğin COVID-19 döneminde maskeye bağlı gelişen “maskne”, sürtünme ile oluşan bir türdür. Koltuk altı ve kasıklarda görülen, farklı bir inflamatuvar hastalık olan hidradenitis suppurativa da genellikle akneyle karıştırılır. B12 vitamini ve steroid içeren bazı ilaçlar da sivilceye yol açabilir.

Akne Kendiliğinden Geçer mi?

Hafif şiddette olan sivilceler ergenlik sonrası kendiliğinden düzelebilir. Ancak orta ve şiddetli formlarda genellikle tıbbi müdahale gerekir. Tedavisiz kalan akne hem uzun süre devam eder hem de kalıcı iz bırakma riski taşır.

İzler zaman içinde birikir ve tedavi edilmediklerinde kalıcı hale gelir. Özellikle yüzdeki skarlar, kişinin yaşam kalitesini ve sosyal ilişkilerini etkileyebilir. Bu nedenle “geçer” diyerek beklemek yerine erken müdahale büyük önem taşır.

Akneyi Kim Tedavi Eder?

Akne tedavisini dermatoloji uzmanları yürütür. Kronik bir hastalık olduğu için tedavi süreci birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Medikal tedavilerin yanında uygun temizleyiciler ve nemlendiriciler de tedaviye dahil edilir.

Topikal tedaviler arasında retinoidler, benzoil peroksit, antibiyotikler ve azelaik asit bulunur. Sistemik tedavi seçenekleri ise antibiyotikler, sistemik retinoidler ve hormonal ilaçları içerir. Her hasta özel olarak değerlendirilir ve tedavi buna göre planlanır.

Akne Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Güvenli midir?

Orta ve şiddetli aknede kullanılan sistemik antibiyotikler ve izotretinoin gibi ilaçlar, uzman kontrolünde güvenle uygulanabilir. Tedavi öncesinde hastanın mevcut sağlık durumu, kullandığı ilaçlar ve hormonal yapısı değerlendirilir.

İzotretinoin gibi güçlü ilaçlar dikkatli bir takip gerektirir. Bu süreçte hastalar düzenli kan testleriyle izlenir. Uygun dozda ve doğru hasta grubunda kullanıldığında bu ilaçlar, aknenin tamamen geçmesini sağlayabilir. Buna karşılık, tedaviyi geciktirmek hastalığın ilerlemesine ve izlerin kalıcı hale gelmesine neden olabilir.

Fiziksel tedaviler genellikle destekleyici nitelikte olup, ileri evre hastalarda tek başına yeterli olmayabilir.

Akne İzleri Nasıl Tedavi Edilir?

Akne sonrası oluşan izler genellikle yüzde çukur şeklinde kalır ve tedavileri zordur. Ancak günümüzde birçok yöntemle bu izleri azaltmak mümkündür. Lazer, PRP, mezoterapi, dermapen, kimyasal peeling ve subsizyon gibi çeşitli uygulamalar kullanılabilir.

Tedavi öncesi hasta detaylı şekilde değerlendirilir, cilt yapısına ve iz tipine göre kişiye özel planlama yapılır. Çoğu zaman birden fazla seans gerekir. Tedavi süresince güneşten korunmak ve önerilen ürünleri düzenli kullanmak başarılı sonuç için kritik öneme sahiptir.

Ancak, her durumda izlerin tamamen yok olması mümkün olmayabilir. Ama görünürlüklerini azaltmak ve cilt dokusunu düzeltmek mümkündür.